DEEL 1. Tweede brief

 

De "Hertoginne van Nemours" is Marie de Longueville, duchesse de Nemours (1625-1707). Een intelligente zelfstandige vrouw. Haar Mémoires de Marie d'Orléans, duchesse de Nemours, verscheen in 1709. Het werk werd heruitgegeven in 1990 door Micheline Cuénin, Paris, Mercure de France in de collectie 'Le temps retrouvé'.

Le Comte beschrijft hoe stipt het protocol voor een ontvangst bij de keizer moet gevolgd worden. Uiteindelijk kunnen ze voor de keizer verschijnen. Ze doen de voorgeschreven prostraties. De keizer vraagt hen wat ze willen "en wy baden hem sig te willen laten welgevallen, dat wy tot een teeken van onse volkomen erkentenis, alle dagen onse handen ten hemel verheffen, om de zegeningen van den waaragtigen Godt, die alleen de Vorsten der aarden bestendiglijk gelukkig kan maken, over sijn Koninklijk persoon, en over sijn Keyserrijk te betrekken. Hy scheen met onse antwoordt vergenoegt te sijn, en vergunde ons weder te mogen heen gaan..."

Hij was in Peking toegekomen toen Ferdinand Verbiest juist gestorven was. Ook de moeder van de keizer was pas overleden en er gold een ceremoniële rouw. "Onder alle de dingen dieder als doen tot Peking voorvielen, wasser niet een, dat ontroerender, noch eerlyker voor ons was, als de lijksplichten van den Vader Verbiest, die op expres bevel van den Keyser uytgestelt waren, tot dat men de laatste eeren aan de Keyserinne volbragt soude hebben."

 

 

 

 

Op p.36-37 wordt beschreven hoe Verbiest ijverde als missionaris en als wetenschapper. In de derde paragraaf wordt er bv. gesproken over de nieuwe instrumenten die hij voor het observatorium liet maken. De beschrijving van de instrumenten is vrij oppervlakkig en zegt niets over het gebruik ervan.

De rest van de brief tot p. 42 handelt vooral over de begrafenis van Verbiest en over het medeleven van de keizer. Op p. 41 wordt de boodschap van de keizer beschreven: