Cultuurbibliotheek
Bibliotheek met onderwijstraditie
Informatie Catalogus Archief E-publicaties

Cultuurbibliotheek > Publicaties > Cartografie > Ptolemaeus

5. Woordenlijst

 

Deze lijst wil wijzen op de vele varianten en inconsequenties die te vinden zijn in de fragmenten die bekeken werden. Ze biedt enkele voorbeelden en is dus niet volledig.

Woorden in cursief staan zo in de editie Bazel 1540.

In de editie Bologna 1477 komen de benamingen op de kaarten vaak niet overeen met de benamingen in de tekst.

TP betekent dat het woord ook op de Tabula Peutingeriana te vinden is. We gebruikten Geographie de la Gaule Romaine IV van Ernest Desjardins voor identificatie en rectificatie (CB 2002/4238).

Een interessante stek is Encyclopédie de l’Arbre Celtique.(www.arbre-celtique.com)

Bedon’ verwijst naar Bedon  Robert, Atlas des villes, bourgs, villages de France au passé Romain, 2001 (CB 2003/660) waar algemene informatie over het woord te vinden is.

 

Agrippinensis (plaats) Colonia, Coln

(TP Agripina) = Colonia Agrippina = Keulen

 

Ambiani (volk)

met hoofdplaats Civitas Ambianorum = Samarobriva = Amiens

(Bedon, p.67)

 

Argentoratum (plaats) Argentina, Straszburg

(TP Argentorate) : Argentoratum = Straatsburg

(Bedon, p.300-302)

 

Atribatii (volk) = Atrebates, met plaats (Ne)Metacum = Arras

(Bedon, p.84-86)

 

Atuatutum (plaats) Atuacutum van de Tungri (Straatsburg 1513)

Atuacutum van de Tongri (kaart Rome 1478)

Civitas Tungrorum = Tongeren

(TP Atuaca) = Aduatuca Tungrorum

 

Augusta Rauricorum (plaats) Basilea, Basel

 

Batani (volk) Batavi (Rome 1487)

met plaats Butavodurum en Lugodunum (Rome 1487)

 

Batavia (streek)

(TP Patavia)

 

Baganum (plaats van de Nerusii)

 

Basatum (plaats)

 

Belgica (streek) (Straatsburg 1513)

(TP Belgica)

 

Bel(l)uaci (volk)

met als stad Caesaromagus = Beauvais

(Bedon, p.103-105)

 

Bonna (paats) Bonne (TP Bonnae = Bonna = Bonn)

 

Borbetomagus (plaats) Vormacia, Worms

(TP Borgetomagi) = Borbitomagus = Worms

 

Breucomagus (plaats) Brump = Brocomagus = Brumath

(TP Brocomago)

 

Caesaromagus (plaats) van de Belluaci = Beauvais

(TP Caesaromago en enkele varianten)

(Bedon, p.103-105)

 

Castellum (plaats)

(TP Castello Menapiorum, moet volgens Desjardins C. Morinorum zijn)

= Cassel (Noord Frankrijk)

(Bedon, p.134)

 

Camaracum (plaats) van de Nervii = Cambrai

(Bedon, p.130)

 

Elcebus (plaats) Schletstat

 

fluvius = stroom -bv. Mosa fluvius

flumen komt voor in bv. Sequanae fluminis ostia

 

Frudis fluvius (waterloop) (Bologna 1477 maar in de tekst staat Frurii fluminis ostium)

Ptol. II 9,1 Samara = Somme ?

Volgens anderen = Bresle

 

Gannodurum (plaats) Constantia

 

Germania Inferior (streek) (Rome 1487)

 

Germania Superior (streek)

 

Germania Magna (streek)

 

Gesoriacum Navale (plaats) ( kaart Rome 1478) Cales Anglorum

(TP Gesogiaco ( ?), quod nunc Bononia = Gesoriacum = Boulogne-sur-Mer 

(Bedon, p.115-118)

 

Icium promontorium (kaap)= Itium p. (Bologna 1477, Bazel 1540)

 

Itius Portus = Ictius portus

 

Lugdunum Batavorum (plaats) =  Lugodunum (kaart Rome 1478 en Straatsburg 1513)

= Lugoninum Batavorum = Lugodinum (tekst Straatsburg 1513)

Hanc existimat Stoflerinus esse hodie Traiectum, vulgo Utrich ( Basel 1540)

Een verbastering in Bologna 1477 : Iugonium (!) maar in de tekst staat Lugunum.

Lugdunum Batavorum  is zeker Leiden niet (fout bij Desjardins)

dat pas door de humanisten zo genoemd werd.

(Ptol II, 8) = Katwijk. In de nabijheid ligt Brittenburg, nu in zee.

(TP Lugduno)

 

Lugudunum = Lyon

 

Menapii (volk), Monapi (Bologna 1477)

met Castellum Menapiorum als  plaats.

(Bedon, p. 134)

 

Metacum (plaats) van de Atribatii (cfr. Atribatii)

 

Moconciacum (plaats) Maguntia

(TP Mogontiaco) = Mogontiacum = MayenceMons Adulas S. Gothardi mons

 

Morini (volk) met als plaats Taruanna = Tarvenna = Tervanna = Thérouanne

Marini in Bologna 1477 (!)

(Bedon, p. 304)

 

Mosa fluvius (waterloop) = Maas Masz, Meuse

 

Nerusii (volk) met hoofdstad Bagacum = Bavay

(TP Nerviges) = Nervii

(Bedon, p.98)

 

Obrincus fluvius (waterloop) =  Moezel

 

Phrudis (waterloop) cfr. Frudis fluvius

 

R(h)eni flumen (waterloop) Rhenus = Rijn

(TP Fl Renus) = Fluvius Rhenus

 

Rufiniana (plaats)

 

Samarobriga (plaats) van de Ambiani

 

Sequana fluvius (waterloop) (Sequanae fluminis ostia, Rome 1540) = Seine

 

stadium (Latijn) = stadion (Grieks) = stadie (Nederlands)

een lengtemaat: in de Romeinse tijd ongeveer 185 m., het achtste deel van een

Romeinse mijl (1480 m.)

 

Tabu(l)lae flumen (waterloop) = Schelde, Tabudae flu. Ostia. Scaldes Plin. Schelde vulgo

 

Taruan(n)a (plaats) van de Morini (Straatsburg 1513)

(TP Tervanna) = Taruenna = Thérouanne

(Bedon, p.304)

 

Tongri (volk) Tungri

 

Vegerra Civitas (plaats)

 

 

Terug naar overzicht Ptolemaeus