Cultuurbibliotheek
Bibliotheek met onderwijstraditie
Informatie Catalogus Archief E-publicaties

Cultuurbibliotheek > Publicaties > Cartografie

Over de trefwoorden bij cartografie:

hulp voor de gebruiker

 

De Cultuurbibliotheek schenkt, in navolging van haar stichter, veel aandacht aan de historische cartografie, vooral van de Nederlanden.

Dat brengt mee dat er een grote diversiteit aan trefwoorden moet gebruikt worden. In de loop van de jaren groeide volgende thesaurus.

De geldige trefwoorden werden in 4 categorieën ingedeeld.

Trefwoorden kunnen natuurlijk altijd gecombineerd worden.

 

TIJDSBEPALINGEN

 

SOORTEN ATLASSEN

 

cartografie: 01ste eeuw

 

 

cartografie: atlassen

 

   zie ook cartografie: oudheid

 

cartografie: historische atlassen

 

cartografie: 12de eeuw

 

cartografie: maritieme atlassen

 

   zie ook cartografie: middeleeuwen

 

     zie zeeatlassen  

 

cartografie: 13de eeuw

 

 

 

 

cartografie: 14de eeuw

 

SOORTEN KAARTEN

 

cartografie: 15de eeuw

 

cartografie: kaarten

 

cartografie: 16de eeuw

 

cartografie: hemelkaarten

 

cartografie: 17de eeuw

 

 

cartografie: historische kaarten

 

cartografie: 18de eeuw

 

 

cartografie: kadastrale kaarten

 

cartografie: 19de eeuw

 

 

cartografie: maritieme kaarten

 

cartografie: 20ste eeuw

 

   zie zeekaarten

 

cartografie: 21ste eeuw

   zie ook cartografie: portolanen

 

 

 

 

   zie ook cartografie: paskaarten

ALLERLEI

 

 

cartografie: militaire kaarten

 

cartografie: cartografen

 

cartografie: stadsplannen 

 

cartografie: geschiedenis van de

 

cartografie: wandkaarten

 

cartografie: globes

 

 

cartografie: wegenkaarten

 

cartografie: techniek

 

   zie ook Tabula Peutingeriana

 

  zie ook projecties (cartografie)

 

 

cartografie: wereldkaarten

 

cartografie: tijdschriften

 

 

    zie ook mappa mundi


Tijdsbepalingen

cartografie: 17de eeuw  (en voor andere eeuwen, idem.) wijst

-naar een werk (atlas, kaart) uitgegeven in die eeuw

-of naar een werk (boek, artikel, cd-rom…) over de cartografie van die eeuw

-of naar een reproductie (wanneer ook gemaakt) van een werk uit die eeuw.

-of, in combinatie met ‘cartografie: historische kaart’ naar een kaart over de 17de eeuw, maar later uitgegeven.

Waarom? Zo krijgt men een globaal zicht op de cartografie van de 17de eeuw.

Nota: - wanneer de reproductie gemaakt werd en wanneer dat boek    uitgegeven werd, leest men in ‘jaar’ (van uitgave).

     - cartografie 17de eeuw moet altijd minstens nog één (meestal     meerdere) trefwoord(en) krijgen.

          - het ‘jaar’ (van uitgave) is een bijkomende informatie voor een kaart uit bv. de 17de eeuw.

cartografie: middeleeuwen (ruim begrip)

cartografie: oudheid zijn geldige trefwoorden

 

Soorten atlassen

Er zijn maar 3 soorten atlassen

cartografie: atlassen

Een schoolatlas wordt cartografie: atlassen + didactisch materiaal SO +  het vak bv. Geschiedenis (SO) of Aardrijkskunde (SO).

Een bosatlas wordt cartografie: atlassen + bossen. Cultuuratlassen hebben als trefwoorden: cartografie: atlassen + cultuur.

cartografie: historische atlassen wijst

-naar een atlas met de situatie in een vroegere periode (in combinatie met bv. cartografie: 17de eeuw)

-wanneer die historische atlas uitgegeven werd leest men in ‘jaar’ van uitgave.

cartografie: maritieme atlassen zie zeeatlassen.

 

 

 

 

 

Er zijn 14 soorten kaarten: (enkel hier onderstreept om de soorten kaarten beter aan te duiden) waarvan 4 soorten ‘zie ook’ verwijzingen: paskaarten, portolanen, mappa mundi, Tabula Peutingeriana.

Zeekaarten is een ‘zie’ verwijzing naar maritieme kaarten.

kaarten zie cartografie: kaarten

Het trefwoord ‘kaarten’ is belangrijk. Het moet steeds ingevoerd worden wanneer geen andere soort in aanmerking komt.

Cartografie: kaarten moet altijd gecombineerd worden.

Bv. Cartografie: kaarten + landbouwgebieden + België.

Reliëfkaart wordt: cartografie kaarten + reliëf + (eventueel de plaats waarvan het reliëf beschreven wordt).

historische kaarten zie cartografie: historische kaarten

maritieme kaarten zie cartografie: maritieme kaarten

maritieme kaarten zie zeekaarten

zie ook paskaarten

Paskaarten hebben dus als trefwoord: maritieme kaarten + paskaarten + eventueel nog andere trefwoorden.

zie ook portolanen (oudere zeekaarten)

Zelfde opmerking als voor de paskaarten.

militaire kaarten zie cartografie: militaire kaarten

vestingen, forten… worden met een combinatie van trefwoorden beschreven. Bv. Cartografie: militaire kaarten + versterkingen + plaats (van de versterking)

stadsplannen zie cartografie: stadsplannen

Steeds in combinatie met een stad of plaats, natuurlijk. Is de stad versterkt, dan kan een combinatie van trefwoorden gebruikt worden zoals bij militaire kaarten.

cartografie: kadastrale kaarten omwille van het specifiek karakter

cartografie: hemelkaarten (idem)

cartografie: wandkaarten (idem) Reproducties van oude wandkaarten vallen hier ook onder.

cartografie: wegenkaarten zie ook Tabula Peutingeriana (omwille van het belang in de Cultuurbibliotheek)

cartografie: wereldkaarten zie ook mappa mundi (een term die meer gebruikt wordt voor oudere wereldkaarten)

 

 

 

 

Allerlei

cartografie: cartografen  (ook kaartenmakers zie cartografen)

Vooral voor minder bekende cartografen is dat relevant.

Maar ook: Mercator, Gerardus (werken van M. zoeken in veld ‘auteur’, werken over M. in veld ‘trefwoord’.); Ortelius, Abraham; van     Deventer, Jacob

cartografie: geschiedenis van de cartografie

Een duidelijk trefwoord; dus niet: geschiedenis + cartografie (het       enkelvoudige trefwoord cartografie verdwijnt immers.

cartografie: globes

Alles wat met globes te maken heeft.

Ook wereldbollen zie cartografie: globes (over zowel wereldbollen als sterrenhemels)

Er bestaat ook een trefwoord astronomie zie sterrenkunde.

cartografie: techniek

Boeken, artikels…over het vervaardigen van kaarten, legendes, instrumenten…

zie ook projecties (cartografie). De toevoeging ‘(cartografie)’ is belangrijk omdat er nog andere betekenissen van het woord projecties bestaan.

cartografie : tijdschriften

 

Zie

Alle trefwoorden over cartografie kregen een zie-verwijzing zoals

atlassen zie cartografie: atlassen (dit om vergissingen te voorkomen)

kaarten zie cartografie: kaarten

historische kaarten zie cartografie: historische kaarten

historische atlassen zie cartografie: historische atlassen

bv. cartografie: 17de eeuw + kaarten + graafschap Vlaanderen kan een geldige beschrijving zijn voor een kaart uit de 17de eeuw over Vlaanderen.

Opgelet: tijdsbepalingen vragen altijd het volledige trefwoord bv. cartografie: 17de eeuw.

 

 

 

 

 

Enkele voorbeelden:

-Een kaart van de XVII Provinciën uit 1637 van Willem Jansz Blaeu krijgt als trefwoorden: cartografie: 17de eeuw + cartografie : kaarten + XVII Provinciën. (als auteur: Blaeu, Willem Jansz; als jaar: 1637 in de toegewezen velden natuurlijk)

-Zoek alle kaarten van de XVII Provinciën: cartografie: kaarten + XVII Provinciën.

-Zoek alle atlassen van de 17de eeuw op: cartografie: atlassen + cartografie: 17de eeuw.

-Zoek alle atlassen van België: cartografie: atlassen + België.

-Een schoolatlas over België: cartografie: atlassen + België + didactisch materiaal SO

-Zoek alle zeekaarten van de 15de eeuw. Trefwoorden: cartografie: 15de eeuw + (zeekaarten, of, paskaarten, of, portolanen)

 

Walter

27 mei 2008